Rozbłysk gamma (GRB, z ang. Gamma-Ray Burst) - pojawiające się izotropowo na sferze niebieskiej mniej więcej raz na dobę i trwające od kilku milisekund aż do godziny, nagłe wzrosty natężenia promieniowania gamma w niewielkim obszarze nieba. Rozbłyskom towarzyszą również tzw. poświaty, w zakresie większych długości fal (promieniowanie rentgenowskie, ultrafioletowe, optyczne, podczerwone czy radiowe).
Ponieważ błyski nie wykazują śladów gromadzenia się w płaszczyźnie naszej Galaktyki, a ponadto w ich rozkładzie widoczne są efekty kosmologiczne, zatem pochodzenie ich jest najprawdopodobniej pozagalaktyczne. Hipotezę tę, wysuniętą pod koniec lat 80. XX w. przez polskiego astrofizyka Bohdana Paczyńskiego, potwierdziły obserwacje wykonane przez detektor BATSE. Ponadto, dla części błysków udało się zmierzyć przesunięcia ku czerwieni wwidmach poświat optycznych, co również potwierdziło kosmologiczny charakter tych zjawisk. Ze względu na duży strumień energii, jaki dociera do Ziemi z tak wielkich odległości, błyski gamma zaliczane są do najjaśniejszych znanych źródeł promieniowania we Wszechświecie.
Historia odkrycia rozbłysków gamma
Błyski gamma zostały po raz pierwszy zaobserwowane pod koniec lat 60. XX w. przez amerykańskiego satelitę wojskowego. Pierwszym podejrzeniem było, że promieniowanie gamma emitowane jest podczas tajnych prób z bronią jądrową, przeprowadzanych przez Związek Radziecki. Wkrótce okazało się jednak, że są to zjawiska kosmiczne. Obecnie astronomowie zajmujący się promieniami gamma starają się powiązać rozbłyski gamma ze znanymi źródłami promieniowania. Trudności obserwacyjne związane są z przypadkowością i krótkim czasem trwania tych rozbłysków, jak również słabą zdolnością rozdzielczą detektorów i niskim stosunkiem sygnału do szumu w zakresie wysokich energii.
Rodzaje rozbłysków gamma
Rozbłyski gamma dzielą się na dwie zasadnicze grupy: błyski długie, trwające od 2 do kilkuset sekund a nawet dłużej, oraz błyski krótkie, trwające mniej niż 2 sekundy. Błyski długie charakteryzują się miększymi widmami (są zdominowane przez fotony o niższych energiach), niż błyski krótkie. Wydaje się, że klasy te różnią się mechanizmem wybuchu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz